Dziecko na warsztat - Geografa

     W styczniowej edycji Dziecka na warsztat króluje geografia. Na początku (we wrześniu) sądziłam, że będzie to dla mnie jeden z najłatwiejszych tematów, jednak gdy przyszło do przygotowywania zajęć dla dziewczynek okazało się że temat jest bardzo obszerny i trzeba zdecydować się na jakiś jego wycinek. Tylko jaki? Należę do osób niezdecydowanych i wolę jednak narzucone tematy :)

     Warsztat zaczęłyśmy od przeglądana książek związanych z tematem:

Ilustrowany Atlas Świata dla dzieci - Dookoła Świata 

Ilustrowany Atlas Świata

Świat wokół nas

Świat w obrazkach - Ziemia

oraz mojej ulubionej Co kraj to obyczaj

     Gdy nadszedł czas na przejście od teorii do praktyki zdecydowałam się na dwa bloki tematyczne. 

     Na początek zrobiłyśmy sobie małą "wycieczkę" po świecie podążając od ogółu do szczegółu.

     Myszka poznawała kontynenty, państwa Europy i najważniejsze atrakcje Polski dzięki puzzlom.

     Mapa świata - dzięki drewnianym puzzlom Myszka poznała konturową mapę świata, na której zaznaczone są kontynenty, oceany oraz największe morza i państwa. Myszka nie umie jeszcze czytać, więc nie wiedziała jaki kontynent gdzie układa. W związku z tym próbowałyśmy je zapamiętywać na podstawie zwierząt jakie zamieszkują dany obszar, i tak Australia jest tam gdzie mieszkają (i są narysowane) kangury, Antarktyda tam gdzie są pingwiny, Ameryka Południowa tam gdzie egzotyczne ptaki itd.

     Później porównywałyśmy ułożoną przez Myszkę mapę z mapą zamieszczoną w atlasie.

     Mapa Europy - na mapie zaznaczone są europejskie państwa wraz ze stolicami oraz flagami. Przy układaniu puzzli za każdym razem mówiłam Myszce jakie państwa akurat trzyma w ręce aby mogła zapamiętać później gdzie znajdują się one na mapie.

     Po kilkukrotnym ułożeniu puzzli znów porównywałyśmy je z atlasem.

     Na koniec tego bloku przyszedł czas na Polskę. Znalazłyśmy ją najpierw na puzzlach z mapą Europy, a później jeszcze w atlasie i oczywiście na globusie. 

     Mamy także puzzle z mapą Polski. Są na niej zaznaczone najważniejsze atrakcje naszego pięknego kraju oraz państwa z którymi sąsiadujemy.

     Drugim blokiem tematycznym, którym się zajęliśmy były zjawiska naturalne. Od jakiegoś czasu moje dziewczynki pokochały wręcz eksperymenty i doświadczenia, więc i tym razem zrobiłyśmy kilka, a dokładnie trzy.

      Trzęsienie ziemi w butelce

Do doświadczenia potrzebne są:

- plastikowa butelka po wodzie

- piasek

- dwa rodzaje mąki

- trochę wody

     Należy odciąć górną część butelki, a następnie przeciąć ją wzdłuż, by otrzymać dwa identyczne półwalce. Na złączone kawałki butelki trzeba nasypać około 1 cm piasku i zwilżyć go, podobnie postępujemy z obydwoma rodzajami mąki. Całość trzeba odstawić na około 30-60 minut. 

     Przystępujemy do właściwego doświadczenia: należy lekko popchać oba kawałki butelki jeden w kierunku drugiego - warstwy piasku i mąki falują jednak nie pękają. Następnie gwałtownie popychamy oba kawałki - nasza masa pęka!

 Jak to działa?

     Kiedy delikatnie zbliżamy dwie części butelki, wilgotne warstwy piasku i mąki ulegają ściśnięciu. Powoli się odkształcają, ale nie pękają, ponieważ drobiny, z których są zbudowane, mają czas by się wsunąć jedne między drugie. Pękną jednak, gdy się je gwałtownie naciśnie.

     Mniej więcej taki sam proces zachodzi, kiedy dwa fragmenty skorupy ziemskiej kierują się jeden ku drugiemu. Gdy skorupa ziemska przesuwa się z powolną i stałą prędkością, warstwy tworzących ją skał z czasem ulegają sfałdowaniu. W taki sposób powstają góry.

     Do trzęsienia ziemi dochodzi wówczas, gdy skorupa nie jest wystarczająco sprężysta, by wytrzymać gwałtowne przemieszczenie i pęka. 

Jogurtowa lawina

Do doświadczenia potrzebne są:

- płynny jogurt

- taca

- miednica

     Jogurt należy wsadzić do zamrażalki i pozostawić do czasu aż się zmrozi, jednak nie za długo, bo wówczas zamiast śniegu powstanie nam góra lodowa (nam tak wyszło przy pierwszym doświadczeniu). Tacę umieszczamy w miednicy, opierając o brzeg, tak by była ona pochylona - powstanie nam w ten sposób górskie zbocze. Zmrożony jogurt umieszczamy u szczytu tacy i obserwujemy co się będzie działo. Po pewnym czasie woda zawarta w jogurcie stopnieje: jogurt zapada się i zsuwa po zboczu, zupełnie jak lawina. 

     Wersja z górą lodową wyszła fajnie, ale mało prawdopodobnie, dlatego powtórzyliśmy doświadczenie. Rozpuściłam do końca zmrożony jogurt wymieszałam i wsadziłam jeszcze raz do zamrażalnika. Tym razem wyciągnęłam go gdy był już dość gęsty, jednak zanim zrobiła się z niego bryła. Tym razem doświadczenie wyszło zdecydowanie lepiej.

Jak to działa?

     Śnieg zsuwa się po zboczach jak jogurt po tacy. Kiedy jest bardzo zimno, drobiny śniegu są ze sobą bardzo mocno połączone lodowymi mostkami, warstwa śniegu jest wówczas twarda. Kiedy temperatura rośnie, połączenia te topnieją i śnieżny dywan staje się bardziej miękki, przekształca się w masę, nie trzyma się podłoża i niekiedy się zsuwa. 

Tornado w butelce

Do doświadczenia potrzebne są:

- dwie plastikowe butelki

- woda z barwnikiem spożywczym

- taśma klejąca

     W 3/4 wypełniamy butelkę wodą z barwnikiem spożywczym, a następnie przykładamy szyjkę pustej butelki do butelki napełnionej wodą. Mocno sklejamy butelki taśmą. Możemy teraz przystąpić do właściwego doświadczenia, dobrze jednak wykonać go nad miską lub jakimś innym naczyniem, na wszelki wypadek, gdyby jednak uciekło nam trochę wody przez nieszczelna taśmę klejącą.

     Odwracamy butelki tak aby ta wypełniona płynem była na górze. Woda przelewa się tworząc bąbelki powietrza. 

     Następnie powtarzamy doświadczenie tym razem wprawiając butelkę z wodą w ruch okrężny. Powstało tornado!

Jak to działa?

     Gdy wprawi się butelkę w ruch rotacyjny, ruch przenosi się na wodę. Woda nie wypływa w taki sam sposób jak do tej pory. Rotacja wody powoduje powstanie pustej przestrzeni w środkowej części obu butelek, a woda wypływa bez tworzenia bąbli powietrza. Powietrze unosi się do górnej butelki, przechodząc przez otwór w środku, podczas gdy woda spływa, kręcąc się coraz szybciej. 

     Tornada i cyklony powstają w taki sam sposób. To słupy powietrza, które kręcą się i przemieszczają, niszcząc wszystko na swojej drodze, ale w środku tych słupów panuje całkowity spokój!

Eksperymenty i ich opisy pochodzą z książki "Eksperymenty są super!"